Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου: ένα μνημείο 20 εκ. χρόνων

Πριν από 20 περίπου εκατομμύρια χρόνια εκδηλώθηκε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο χώρο του Βορείου Αιγαίου. Στην κεντρική Λέσβο δημιουργήθηκαν τότε μεγάλα ηφαιστειακά οικοδομήματα. Πρόκειται για τα ηφαίστεια της Βατούσας, του Λεπετύμνου, της Άγρας της Ανεμώτιας και του Μεσοτόπου, με ηφαιστειακούς θόλους και πολλά διαφορετικά σημεία εξόδου των ηφαιστειακών υλικών. Σήμερα τα 2/3 της έκτασης της Λέσβου καλύπτονται από ηφαιστειακά πετρώματα που δημιουργήθηκαν την περίοδο από 21 έως 16 εκατομμύρια χρόνια.

 

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις προκάλεσαν την έξοδο τεράστιων ποσοτήτων λάβας, στάχτης και άλλων ηφαιστειακών υλικών που σκέπασαν μεγάλες εκτάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις η ηφαιστειακή στάχτη παρασύρθηκε από τις έντονες βροχοπτώσεις που ακολούθησαν τις ηφαιστειακές εκρήξεις και δημιούργησαν μεγάλες λασποροές πυροκλαστικών υλικών.

Αυτά τα ηφαιστεικά υλικά κινήθηκαν από τα ανατολικά προς τα δυτικά και σκέπασαν το μεγάλο, πυκνό και πλούσιο δάσος που υπήρχε την εποχή εκείνη. Η κίνηση των πυροκλαστικών υλικών ήταν ταχύτατη και κάλυψε αμέσως τους κορμούς, τα κλαδιά, τους καρπούς, και τα φύλλα των δέντρων. Η απομόνωση των φυτικών ιστών από τις επιφανειακές συνθήκες και η έντονη υδροθερμική κυκλοφορία, θερμών ρευστών πλούσιων σε πυρίτιο που ακολούθησε, επέτρεψε την τέλεια απολίθωση των φυτικών ιστών, κάτω από ιδανικές συνθήκες.

Κατά την διαδικασία αυτή έγινε η αντικατάσταση μόριο προς μόριο, της οργανικής φυτικής ύλης, από ανόργανες ενώσεις. Με τον τρόπο αυτό διατηρήθηκαν πολύ καλά τα μορφολογικά γνωρίσματα των δένδρων, όπως η εξωτερική επιφάνεια του κορμού, οι αυξητικοί δακτύλιοι καθώς και η εσωτερική δομή του ξύλου.

 

Οι ερευνητικές εργασίες, που πραγματοποιήθηκαν από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου το 1999 στην περιοχή του Γαβαθά Άντισσας, έφεραν στο φως τα οστά του πρώτου ζώου που βρέθηκε μέχρι σήμερα στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους. Τα ευρήματα ανήκουν σε δεινοθήριο, μεγάλο προβοσκιδωτό, προγονική μορφή των σημερινών ελεφάντων. Οι ανασκαφικές εργασίες αποκάλυψαν μεγάλη ακέραιη γνάθο με το σύνολο της οδοντοστοιχίας καθώς και οστά του ζώου.

Η μελέτη του παλαιο-περιβάλλοντος της περιοχής πιστοποίησε ότι, το Δεινοθήριο ζούσε στις παρυφές μιας λίμνης που υπήρχε εκεί πριν 25 περίπου εκατομμύρια χρόνια και τρεφόταν από την πλούσια βλάστηση του υποτροπικού δάσους.. Όταν πέθανε, ο σκελετός του μεταφέρθηκε μέσα στη λίμνη και απολιθώθηκε εξαιτίας της κάλυψής του από τα ιζήματα της λίμνης. Τα απολιθώματα αυτά αποτελούν σπανιότατο εύρημα, αφού μέχρι σήμερα έχουν εντοπισθεί ελάχιστα δείγματα μεγάλων σπονδυλόζωων ηλικίας Κατωτέρου Μειόκαινου όχι μόνο στον ελληνικό αλλά και στον ευρωπαϊκό χώρο.

Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου
Αναρτήθηκε από: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ