Υπαίθρια εκπαίδευση

Κατά την υπαίθρια εκπαίδευση η μάθηση πραγματοποιείται έξω από την τάξη σε ένα δάσος, ένα ποτάμι, ένα πάρκο, μια παραλία όλες τις εποχές του χρόνου. Περιλαμβάνει ένα συνδυασμό δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο που που εμπλέκουν κοινωνικές και γνωστικές πτυχές, δεξιότητες και ικανότητες και προσφέρουν στους μαθητές εμπειρίες και προσωπική και κοινωνική εξέλιξη. Οι μαθητές νιώθουν την ευεργετική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο μέσα από τη βιωματική διδασκαλία. Η υπαίθρια εκπαίδευση μπορεί να εστιάσει στο περιβάλλον και να είναι ενθαρρυντική και υποστηρικτική, ιδιαίτερα σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, αφού τα σχολικά βιβλία αντικαθίστανται από άλλες μορφές μάθησης. 

Συχνά γίνεται παρανόηση της φύσης της υπαίθριας εκπαιδευτικής εμπειρίας. Τα παιδιά που μαθαίνουν πώς να κωπηλατούν το κανό ή να αναρριχούνται σε ένα βράχο δεν αναμένεται να έχουν γι αυτά ειδικές γνώσεις. Ο στόχος της υπαίθριας εκπαίδευσης δεν είναι η δραστηριότητα, αλλά η εμπειρία, η συνεργασία και το δέσιμο της ομάδας. Συχνά οι δάσκαλοι μιλούν για τα οφέλη της υπαίθριας εμπειρίας και για την τεράστια βελτίωση στις σχέσεις των μαθητών που ακολουθεί συχνά ένα ταξίδι.

Βέβαια όλα αυτά που σας περιγράφω παραπάνω δεν συμβαίνουν στην Ελλάδα, αν και έχει μεγαααάλη ηλιοφάνεια. Η υπαίθρια εκπαίδευση έχει βρει εφαρμογή περισσότερο σε βόρειες χώρες όπως Γερμανία, Σουηδία, Ισλανδία κλπ.!!!

Για να μάθετε περισσότερα σας παραθέτω το άρθρο της συναδέρφισσας Δώρας Καρίκα από το http://dorakar969.blogspot.gr που επισκέφθηκε στα πλαίσια προγράμματος το σχολείο Sjalands Skoli  στο Reykjavik της Ισλανδίας και το οποίο έχει εντάξει πλήρως την υπαίθρια εκπαίδευση στο εβδομαδιαίο πρόγραμμά του. Και σκεφτείτε ότι είναι όπως σας είπα Ισλανδία, πολυυυύ βόρεια... Η συναδέλφισσα μας περιγράφει μια σχολική ημέρα.


"Επισκεφτήκαμε ένα πρότυπο σχολείο στα περίχωρα του Reykjavik. Το σχολείο ονομάζεται Sjalands Skoli και εκεί φοιτούν μαθητές από 5 έως 14 ετών. Περιλαμβάνει δηλαδή το νηπιαγωγείο, το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του αντίστοιχου δικού μας γυμνασίου. 

Αρχικά, ο διευθυντής μας μίλησε για το συγκεκριμένο σχολείο, το οποίο έχει κατασκευαστεί στα πλαίσια ενός "ανοιχτού σχολείου", ενός σχολείου δηλαδή που θα προσφέρει ελευθερία κινήσεων και πρόσβαση σε όλους τους χώρους του. Στη συνέχεια παρακολουθήσαμε την πρωινή "ιεροτελεστία" μαθητών και εκπαιδευτικών, οι οποίοι συγκεντρώνονται σε μία μεγάλη αίθουσα, τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα και όλοι μαζί, με τη συνοδεία του μουσικού του σχολείου και μουσικών οργάνων λένε δύο τραγούδια για να ξεκινήσουν με αυτόν τον τόσο δημιουργικό και χαλαρωτικό τρόπο τη μέρα τους! 

Τα παιδιά, έπειτα, πήγαν στις τάξεις τους και για εμάς άρχισε μία πλήρης ξενάγηση στους χώρους του σχολείου από τον διευθυντή. Όπως μας εξήγησε, το σχολείο αυτό δε μοιάζει με τα περισσότερα σχολεία της Ισλανδίας. Δημιουργήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει όσο το δυνατόν περισσότερους ανοιχτούς χώρους, εννοώντας με αυτό πως δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, κλειστές αίθουσες χωρισμένες με τοίχους αλλά οι αίθουσες "ξεπετάγονται" μπροστά σου περνώντας από ένα διάδρομο σε έναν άλλο ή απλά στρίβοντας μία γωνία.

Υπάρχουν , ακόμα, αίθουσες, όπως για παράδειγμα η βιβλιοθήκη του σχολείου, οι οποίες είναι κλειστές με τζαμαρίες παρέχοντας έτσι πλήρη οπτική τόσο σε αυτούς που είναι μέσα στην αίθουσα, όσο και σε αυτούς που είναι έξω από αυτή. Το σχολείο διαθέτει ακόμα ειδικό κλειστό γυμναστήριο με διαμορφωμένο γήπεδο μπάσκετ αλλά και κλειστή πισίνα. Διαθέτει χώρους με κουζίνες στους οποίους τα παιδιά δεν πηγαίνουν για φαγητό αλλά για μάθημα, μιας και εντάσσουν στο μάθημά τους, για παράδειγμα στα μαθηματικά, δραστηριότητες όπως η παρασκευή κάποιων φαγητών, γλυκών κ.τ.λ. 

Σε κάθε "αίθουσα" διδασκαλίας μπορεί να υπάρχουν ταυτόχρονα δύο ή και τρεις εκπαιδευτικοί, μοιρασμένοι σε αντίστοιχες ομάδες μαθητών αλλά και βοηθοί εκπαιδευτικοί για παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες. Δεν υπάρχουν μεγάλοι πίνακες, γιατί η περισσότερη δουλειά γίνεται επιτόπια με τις ομάδες, παρά μόνο μικροί κινούμενοι πίνακες.

Το σχολείο έχει επιλέξει να μη γίνεται εκτεταμένη χρήση τεχνολογικών μέσων, όπως υπολογιστών ή διαδραστικών πινάκων για να είναι περισσότερο ευέλικτοι. Αντ' αυτού επέλεξαν να οργανώσουν και να διαμορφώσουν τους εξωτερικούς χώρους του σχολείου έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν στους μαθητές τους συστηματική υπαίθρια εκπαίδευση την οποία έχουν εντάξει πλήρως στο εβδομαδιαίο πρόγραμμά τους.  

Το μεσημέρι όλοι οι μαθητές του σχολείου γευμάτισαν στην μεγάλη αίθουσα που είχαν συγκεντρωθεί και το πρωί. Εκεί υπήρχαν ειδικά τραπέζια με καθίσματα τα οποία πολύ εύκολα ανοίγονταν για το μεσημεριανό γεύμα κι έπειτα μαζεύονταν ώστε να μένει ελεύθερος ο χώρος της αίθουσας. Το σχολείο παρείχε το φαγητό. Δοκιμάσαμε κι εμείς το ομολογουμένως πολύ νόστιμο φαγητό του σχολείου!

Στη συνέχεια χωριστήκαμε σε πέντε ομάδες των τριών ατόμων και κάθε ομάδα από εμάς θα ακολουθούσε μία ομάδα παιδιών στις υπαίθριες δραστηριότητές τους. Οι μαθητές σχημάτισαν επίσης πέντε ομάδες,  κάθε μία εκ των οποίων αποτελούνταν από πέντε με έξι μαθητές. Οι ίδιοι οι μαθητές, ηλικίας εννέα ετών, ανέλαβαν να μας καθοδηγήσουν! Κάθε ομάδα είχε ένα διαφορετικό σημείο εκκίνησης και σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα περνούσαν σε επόμενη δραστηριότητα. Σε κάθε σημείο συγκέντρωσης υπήρχε ένας εκπαιδευτικός ο οποίος αναλάμβανε την ομάδα που κατέφθανε. Τα σημεία ήταν πέντε.

 Δραστηριότητα 1:  

Τα παιδιά προκλήθηκαν από τη δασκάλα τους να αναζητήσουν υλικά από το περιβάλλον γύρω τους τα οποία έπειτα θα αποτύπωναν σε πηλό. Έτσι οι μαθητές μάζεψαν διαφορετικά φύλλα, άνθη λουλουδιών, ξυλαράκια κ.τ.λ και στη συνέχεια πιέζοντάς τα σε κομμάτια πηλού δημιούργησαν το αποτύπωμά τους. Έπειτα, έβαψαν το κάθε αποτύπωμα με ειδικά χρώματα και άφησαν τα κομμάτια πηλού να στεγνώσουν. Φυσικά, φτιάξαμε κι εμείς τα δικά μας αποτυπώματα!

Δραστηριότητα 2:

Οι μαθητές εξασκήθηκαν στην έννοια της ισορροπίας. Ανέβηκαν σε μία μεγάλη ξύλινη τραμπάλα χωρισμένοι από την μία και την άλλη πλευρά της και προσπαθούσαν κάνοντας διάφορες δοκιμές να ισορροπήσουν. Κάθε φορά συζητούσαν τις αλλαγές που έπρεπε να κάνουν ώστε να βρεθεί ισορροπία. Με μεγάλη χαρά, τόσο των παιδιών όσο και δική μας, ενέπλεξαν κι εμάς σε αυτή την πραγματικά διασκεδαστική διαδικασία!

Δραστηριότητα 3: 

Η ομάδα μας μεταφέρθηκε στο χώρο της κηπουρικής. Μάθαμε να μεταφυτεύουμε κάποια φυτά, να τα φροντίζουμε αλλά και να συντηρούμε και να περιποιούμαστε το χώμα.

Δραστηριότητα 4: 

Σε αυτό το σημείο τα παιδιά είδαν πώς  μπορούν να φτιάχνουν τηγανίτες, τις οποίες στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός του σημείου αυτού έψησε σε ειδικό σκεύος. Κάθε μαθητής έπειτα μπορούσε να γευτεί τις δικές του τηγανίτες. Ακόμα, είδαμε πώς μπορούμε να βράσουμε νερό σε υπαίθριο χώρο και απολαύσαμε ζεστό κακάο το οποίο έφτιαξαν και μας πρόσφεραν οι ίδιοι οι μαθητές!

Δραστηριότητα 5: 

Χρησιμοποιώντας απλά υλικά η ομάδα έμαθε πώς μπορεί να φτιάξει σκοινάκια για να παίξει στη συνέχεια με αυτά. Τα παιδιά έκαναν μόνα τους την πλέξη των σκοινιών από λωρίδες πλαστικές και χάρτινες στερεώνοντας τη μία άκρη του σκοινιού τους σε κάποιο κλαδί θάμνου. Στη συνέχεια έπαιξαν με αυτά. Φτιάξαμε κι εμείς τα δικά μας σκοινάκια και παίξαμε μαζί με τα παιδιά!!!

Η επίσκεψή μας στο σχολείο είχε ολοκληρωθεί έχοντας αποκτήσει τις καλύτερες εμπειρίες!!

Αναρτήθηκε από: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ