‘Καλλιεργώντας παιδαγωγικά τη σχέση γονέα και παιδιού στο πλαίσιο του αθλητισμού’

Προτεινόμενο πρόγραμμα από τη Ζωή Παπαγεωργάκη [1] 

(γυμνάστρια - υποψήφια διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)

Εισαγωγή

Η συμμετοχή των παιδιών σε αθλητικές δραστηριότητες εγείρει το ζήτημα της παιδαγωγικής έγνοιας. Οι ενήλικοι που συναναστρέφονται με παιδιά στο πλαίσιο του αθλητισμού οφείλουν να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στις ανάγκες τους και να τα υποστηρίζουν στην πορεία ανάπτυξής τους.  Ωστόσο ο πιο σημαντικός ενήλικος στη ζωή του παιδιού είναι ο γονέας ή το άτομο που φέρει τη γονεϊκή ιδιότητα για λογαριασμό του παιδιού. Αναγνωρίζεται ότι ο χώρος του αθλητισμού κυριαρχείται από μία κουλτούρα επίδειξης και ελιτισμού που επηρεάζουν τη στάση των γονέων απέναντι στα σπορ. Κατά συνέπεια τους οδηγεί στο να υιοθετούν υψηλές προσδοκίες όσον αφορά το μέλλον των παιδιών τους στον αθλητισμό. Μέσα σε αυτό το κλίμα δεν είναι εύκολο έργο για το γονέα να αξιολογήσει τη συμμετοχή του παιδιού στον αθλητισμό από παιδαγωγική σκοπιά. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποια απόλυτη ή ξεκάθαρη απάντηση στον προβληματισμό που σχετίζεται με την αξία του αθλητισμού για τα παιδιά και τους νέους. Παρόλα αυτά υπάρχει πάντα για κάθε γονέα η δυνατότητα να ανακαλύψει τις αξίες εκείνες οι οποίες βοηθούν το δικό του παιδί να αναπτυχθεί δια μέσου του αθλητισμού. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσα από μια μαθησιακή διαδικασία που θα προσφέρει τις προϋποθέσεις εκείνες ώστε να καλλιεργηθεί η παιδαγωγική σχέση γονέα-παιδιού.

Σκοπός & Στόχοι

Ο σκοπός του παρόντος προγράμματος είναι να καλλιεργήσει την παιδαγωγική σχέση μεταξύ γονέα και παιδιού στο πλαίσιο του αθλητισμού. Ο επιμέρους στόχος για το παιδί είναι να του παρασχεθεί το κατάλληλο περιβάλλον έτσι ώστε να αυξηθεί το κίνητρό του για συμμετοχή στον αθλητισμό και σε κάθε είδους φυσικές δραστηριότητες. Ο επιμέρους στόχος για το γονέα είναι να ανακαλύψει την παιδαγωγική σημασία του αθλητισμού και να αναγνωρίσει τις αξίες που απορρέουν από τη συμμετοχή στον αθλητισμό πλαισιώνοντας με αυτές τη σχέση του με το παιδί του. Ο σκοπός και οι στόχοι του προγράμματος αναμένεται να επιτευχθούν μέσα από μια βιωματική, διαδραστική και αναστοχαστική διαδικασία.

Λεπτομέρειες του προγράμματος

Το πρόγραμμα είναι κατάλληλο για γονείς (ή κηδεμόνες) που συνοδεύουν το παιδί/τα παιδιά τους ηλικίας από 4 έως 8 χρονών. Ο αριθμός των συμμετεχόντων εξαρτάται από τη χωρητικότητα των υποδομών και τους κανόνες ασφαλείας, ωστόσο υποστηρίζεται ότι 6 δυάδες γονέα-παιδιού είναι ο ανώτατος αριθμός που εξασφαλίζει την ποιότητα του προγράμματος. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για περίοδο διάρκειας 5 εβδομάδων και θα γίνει πράξη μέσα από την πραγματοποίηση 10 βιωματικών ενοτήτων διάρκειας 45 λεπτών η κάθε μία (δύο ενότητες κάθε εβδομάδα). Η εγκατάσταση που θα φιλοξενήσει το πρόγραμμα μπορεί να είναι οποιαδήποτε κλειστή αίθουσα με ελεύθερο χώρο που να επιτρέπει τις μετακινήσεις.

Κατά τη διάρκεια των 7 πρώτων ενοτήτων θα πραγματοποιηθούν δραστηριότητες που αναπτύσσουν τις ψυχοκινητικές δεξιότητες και ικανότητες των παιδιών και θα δοθεί έμφαση σε έμμεσες μεθόδους μάθησης. Η συμμετοχή των γονέων θα ποικίλει ανάλογα με τις δραστηριότητες των παιδιών (θα περιλαμβάνει πχ. παροχή βοήθειας στα παιδιά για την εκτέλεση μιας δραστηριότητας, παράλληλη παρατήρηση, παράλληλες αναστοχαστικές δραστηριότητες). Οι ενότητες θα οργανωθούν θεματικά (πχ. τα επαγγέλματα, τα ζώα, η μηλιά και τα μήλα) και η δομή τους θα απαρτίζεται από δύο ή τρία μέρη ανάλογα με το περιεχόμενο της ημέρας [ πχ. τρία μέρη: Εισαγωγή (5 λεπτά), Κύριο μέρος (35 λεπτά), Κλείσιμο (5 λεπτά)].

Κατά τη διάρκεια των 3 τελευταίων ενοτήτων, ενώ το περιεχόμενο και η δομή των ενοτήτων θα παραμείνουν τα ίδια, οι γονείς θα κληθούν να αναλάβουν διδακτικό/συντονιστικό ρόλο σε σχέση με ολόκληρη την ομάδα.

Αξιολόγηση & Ανατροφοδότηση

Η διαδικασία αξιολόγησης του προγράμματος βασίζεται στο διάλογο και στον αναστοχασμό. Αυτή η διαδικασία θα παρέχει στους συμμετέχοντες –συμπεριλαμβανομένης και της συντονίστριας- ευκαιρίες σε βάθος κατανόηση των παιδαγωγικών θεμάτων που συναντώνται στον αθλητισμό μέσα από την προσωπική ματιά του καθενός. Για τα παιδιά, η αξιολόγηση της παρακίνησής τους να συμμετέχουν στις δραστηριότητες θα πραγματοποιηθεί μέσα από μια διαδικασία διαλόγου ανάμεσα στη συντονίστρια και στους γονείς. Επίσης η συντονίστρια θα κρατά συστηματικά αναστοχαστικές σημειώσεις για κάθε ενότητα. Η διαδικασία ανακάλυψης του παιδαγωγικού νοήματος του αθλητισμού από την πλευρά των γονέων θα αυτο-αξιολογηθεί με τη χρήση αναστοχαστικού ημερολογίου. Επιπρόσθετα μια δραστηριότητα ανατροφοδότησης θα  πραγματοποιείται σε κάθε ενότητα. Τέλος το πρόγραμμα περιλαμβάνει 3 επιπλέον ενότητες (45 λεπτών η κάθε μία) με αξιολογικό/ανατροφοδοτικό χαρακτήρα. Οι 3 αυτές ενότητες θα έχουν τη μορφή συναντήσεων όπου θα πραγματοποιηθεί διάλογος για θέματα αξιολόγησης/ανατροφοδότησης του προγράμματος και θα λάβουν χώρα μία στην αρχή του προγράμματος, μία στη μέση και μία στο τέλος.

Χρονοδιάγραμμα [2]

	Φεβρουάριος 2017	Μάρτιος 2017				Απρίλιος 2017
Βιωματικές ενότητες	-	4/3 & 5/3	11/3 & 12/3	18/3 &19/3	25/3 &26/3	1/4 & 2/4
Ενότητες αξιολόγησης/ανατροφοδότησης	26/2	19/3				8/4

Σπουδαιότητα του Προγράμματος

Το προτεινόμενο πρόγραμμα είναι καινοτόμο καθώς μέσα από αυτό προβάλλει το ζήτημα της ανακάλυψης της παιδαγωγικής σημασίας του αθλητισμού προσκαλώντας παιδιά και γονείς να λάβουν μέρος σ’ αυτή την ανακάλυψη. Χρησιμοποιεί τις φυσικές δραστηριότητες ως ένα εκπαιδευτικό μέσο και τροφοδοτεί τους συμμετέχοντες με ευκαιρίες μάθησης. Πολύ περισσότερο τους προκαλεί να εφαρμόσουν τα μαθησιακά αποτελέσματα στην καθημερινή τους ζωή, στις σχέσεις τους με τους άλλους και στους ρόλους που αναλαμβάνουν. Αναμένεται να επηρεάσει τα παιδιά στο μέρος της ζωής τους που αφορά στον αθλητισμό (αυξάνοντας το κίνητρο του να συμμετέχουν σε φυσικές δραστηριότητες) και τους γονείς στο κομμάτι της γονεϊκής τους ιδιότητας και της σημασίας που δίνουν στον αθλητισμό (επιμορφώνοντάς τους παιδαγωγικά) .

Προηγούμενη Εμπειρία του Προγράμματος

Το πρόγραμμα έτρεξε την περίοδο 2014-2015 σε ένα τένις κλαμπ με συμμετέχοντες 3 δυάδες γονέα-παιδιού (ηλικίας 3-5). Τα αποτελέσματα έδειξαν ιδιαίτερη επιτυχία του προγράμματος  για τα παιδιά: είχαν ενεργητική συμμετοχή σε όλες τις βιωματικές ενότητες από πολύ νωρίς και παρέμειναν έντονα εμπλεκόμενα μέχρι το τέλος. Τα αποτελέσματα για τους γονείς θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «θετικά» και «γεμάτα υποσχέσεις». Πιο συγκεκριμένα, στην αρχή οι γονείς εμφανίστηκαν διστακτικοί όσον αφορά στην εμπλοκή των παιδιών τους στο πλαίσιο του προγράμματος, σύντομα όμως αναγνώρισαν την ανταπόκριση των παιδιών. Στη μέση του προγράμματος κάποιοι γονείς εξέφρασαν αμφιβολίες σχετικά με την καταλληλότητα των δραστηριοτήτων καθώς το πρόγραμμα λάμβανε χώρα σε ένα τένις κλαμπ και δεν υπήρχαν «αμιγείς» τενιστικές οδηγίες για τα παιδιά. Αυτές οι αμφιβολίες διασκεδάστηκαν καθώς μέσα από τη βιωματική συμμετοχή τους στις ενότητες του προγράμματος οι γονείς διαπίστωσαν ότι ο σκοπός του προγράμματος ήταν άλλος από τη διδασκαλία του αθλήματος. Πολύ περισσότερο κατανόησαν  ότι το άθλημα του τένις χρησιμοποιούταν στο πρόγραμμα ως ένα «όχημα» ώστε να αναπτυχθεί η παιδαγωγική σχέση ανάμεσα σε αυτούς και στα παιδιά τους. Ενδεχομένως η κουλτούρα του πρωταθλητισμού που κυριαρχεί στο χώρο και οι προσδοκίες των γονέων για χρήση άμεσων και παραδοσιακών μεθόδων διδασκαλίας επηρέασαν αυτή τους τη στάση. Όμως η ενεργητική εμπλοκή τους στις ενότητες φάνηκε να επιδρά στον τρόπο που προσέγγιζαν το ζήτημα της παιδικής συμπεριφοράς, της παιδικής γλώσσας και της παιδικής επικοινωνίας στο πλαίσιο του αθλητισμού. Συμπερασματικά για τους γονείς το παρόν πρόγραμμα εμφανίζεται ευοίωνο και στοχεύει στη σταδιακή εκπαίδευσή τους για τη σημασία του αθλητισμού μέσα από παιδαγωγικά προσανατολισμένη συμμετοχή.

Κυρίως Βιβλιογραφία

Armour, K. (2011). (Ed.) Sport pedagogy an introduction for teaching and coaching. England: Pearson Education.

Papageorgaki, Z. K., & Dramitinos, A. (2016). Mini-tennis for children and parents. Physical Education Matters, 11(2), 38–39.

Whitehead, M. (Ed.). (2010). Physical literacy: Throughout the lifecourse. Oxon: Routledge.

Ματσαγγούρας, Η. Γ. (2005). Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας. I. Θεωρία της διδασκαλίας.II. Στρατηγικές διδασκαλίας. Αθήνα: Gutenberg.

---

[1] Για συμμετοχές και διευκρινίσεις παρακαλώ επικοινωνήστε: τηλ: 6977285303,

e-mail: zoyiap@yahoo.gr

[2] Σε περίπτωση αλλαγής στις ημερομηνίες οι συμμετέχοντες θα ενημερωθούν εγκαίρως. 

Αναρτήθηκε από ΓΙΑΝ. ΠΑΝ.