Η ιστορία του Asa K. Jennings αποδεικνύει ακράδαντα ότι οι ήρωες
δεν είναι οι κυβερνήσεις, δεν είναι οι υπουργοί και οι στρατηγοί, δεν είναι οι μεγάλοι
και οι δυνατοί, αλλά οι άνθρωποι σαν κι εμένα και σένα που έχουν τη δύναμη και
τη θέληση μέσα τους να αλλάξουν τον κόσμο. Ποιος είναι ο Asa K. Jennings; Σύμφωνα
με την αγγλική Βικιπαίδεια είναι εκείνος που βοήθησε να απομακρυνθούν οι 350.000 κατατρεγμένοι
Έλληνες πρόσφυγες από τις ακτές της
Σμύρνης εκείνες τις τρομερές ημέρες της καταστροφής. Η Ελλάδα τον έχει τιμήσει με
το σπουδαιότερο πολιτικό της μετάλλιο, τον Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος και το υψηλότερο πολεμικό της μετάλλιο, το μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας. Ωστόσο η ιστορία
του είναι άγνωστη, σε κανένα σχολικό βιβλίο δεν αναφέρεται και μάλλον θα καταλάβετε
γιατί, όταν τη διαβάσετε.
O Έιζα Τζένιγκς (Asa Jennings 1877-1933) γεννήθηκε στο
Upstate της Νέας Υόρκης και για ένα διάστημα διετέλεσε μεθοδιστής πάστορας.
Ήταν μέλος της YMCA (Χριστιανική Ένωση Νέων Ανθρώπων). Το 1904 σε ηλικία 28
ετών προσβλήθηκε από μια σπάνια ασθένεια της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα
να αποκτήσει μία τεράστια καμπούρα και το ύψος του να περιοριστεί στα 1,60 μέτρα . Ξεκίνησε τη
διεθνή καριέρα του ως εκπρόσωπος της YMCA στη Γαλλία, το 1918. Τον Αύγουστο του
1922 τοποθετήθηκε στη Σμύρνη, όπου ανέλαβε την τοπική YMCA, λόγω απουσίας του
διευθυντή.
Μετά την κατάρρευση του ελληνικού στρατιωτικού μετώπου
χιλιάδες έλληνες πρόσφυγες εισέρρευσαν στη Σμύρνη, αναζητώντας σωτηρία. Ο
τουρκικός στρατός, μαζί με ατάκτους κατέλαβε την Σμύρνη αρχές Σεπτεμβρίου. Οι
λεηλασίες και οι βιαιοπραγίες σε βάρος του χριστιανικού πληθυσμού
αποκορυφώθηκαν με τον εμπρησμό της πόλης από τους Τούρκους. Περίπου 300.000
άνθρωποι στο έλεος των Τούρκων, υφίσταντο κάθε είδους εγκληματική ενέργεια. Οι
Τούρκοι αποφάσισαν όλους αυτούς τους ανθρώπους να τους μεταφέρουν στο εσωτερικό
της Ανατολίας, όπως έκαναν με την γενοκτονία των Αρμενίων, απόφαση, που θα τους
οδηγούσε στην εξόντωσή τους.
Παρόλο, που όλοι οι ξένοι υπήκοοι εγκατέλειψαν την πόλη ο
Asa Jennings παρέμεινε. Αργότερα είπε, ότι αισθάνθηκε το χέρι του Θεού στον ώμο
του, ενώ έγραψε: «Μου φαινόταν, ότι τα τρομερά, αγωνιώδη, απελπισμένα
ουρλιαχτά, που εκλιπαρούσαν για βοήθεια δεν θα έπαυαν να με κυνηγάνε σε όλη μου
την ζωή». Βλέποντας τι γινόταν στην πόλη, πήρε το αυτοκίνητο της YMCA και
επισκέφθηκε τον Μουσταφά Κεμάλ ο οποίος του έδωσε την άδεια μεταφοράς των
ελλήνων με πλοία εκτός των ανδρών από 18 έως 45 ετών.
Με δικά του έξοδα, με ένα ιταλικό πλοίο, μετέφερε αρχικά
2.000 έλληνες στην Μυτιλήνη, όπου ναυλοχούσαν 20 πλοία, που μετέφεραν τον
ελληνικό στρατό. Ζήτησε από τον στρατηγό Φράγκου να του διαθέσει τα πλοία για
την μεταφορά των σφαγιαζόμενων ελλήνων. Ο στρατηγός ζήτησε εγγυήσεις, ότι οι
Τούρκοι δεν θα καταλάβουν τα πλοία και ότι τα αμερικανικά πολεμικά πλοία θα τα
προστατεύσουν.
Ο Asa Jennings επέστρεψε στην Σμύρνη πήρε από τον Μουσταφά
Κεμάλ τις εγγυήσεις και από τον αμερικάνο κυβερνήτη Powells, ο οποίος του
διέθεσε σκάφος και επέστρεψε στη Σμύρνη. Οι νέες διαπραγματεύσεις με τον
στρατηγό Φράγκο δεν κατέληξαν και ο Asa Jennings απογοητευμένος τις πρώτες
πρωινές ώρες βγήκε στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Εκεί είδε να εισέρχεται το
πολεμικό πλοίο «Κιλκίς», κυβερνήτης του οποίου ήταν ο Ι. Θεοφανίδης. Συζήτησε
μαζί του το θέμα και ο Ι. Θεοφανίδης τον έφερε σε επαφή με την ελληνική
κυβέρνηση με τον ασύρματο του πλοίου με κρυπτογραφημένα μηνύματα.
Έγραψαν μαζί ένα μήνυμα, που εστάλη κωδικοποιημένο στις
Αρχές στην Αθήνα. Το μήνυμα έλεγε: «Εν ονόματι του ανθρωπισμού αποστείλατε άνευ
καθυστερήσεως είκοσι σκάφη ευρισκόμενα εδώ και αδρανούντα δια να παραλάβουν
λιμοκτονούντας Έλληνας πρόσφυγες εκ Σμύρνης. Έιζα Τζένιγκς. Αμερικανός
πολίτης». Η απάντηση ήταν ποιος είναι αυτός. Ο Τζένιγκς απάντησε, ότι ήταν ο
πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Περίθαλψης στην Μυτιλήνη. Η πρώτη απάντηση
ήταν, ότι ο πρωθυπουργός κοιμάται. Ο Τζένιγκς απαίτησε να τον ξυπνήσουν.
Στο επόμενο μήνυμα έλεγε ότι ο πρωθυπουργός είχε να
συγκαλέσει Υπουργικό Συμβούλιο και ρωτούσαν ποια προστασία προσέφερε στα
ελληνικά πλοία. Ο Τζένιγκς απάντησε ότι αμερικανικά πολεμικά θα τα προστάτευαν
στην είσοδο και έξοδο από την Σμύρνη. Ο Τζένιγκς ρωτήθηκε εκ νέου αν «τα
αμερικανικά αντιτορπιλικά θα προστατεύσουν τα πλοία εάν οι τούρκοι προσπαθήσουν
να τα καταλάβουν». Αν