«Η ζωή μας περιλαμβάνει ένα ατελείωτο κενό»

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ

 

Παιδιά χωρίς ιστορία. Σύμφωνα με τα στοιχεία των μεγαλύτερων κέντρων παιδικής φροντίδας που λειτουργούν στη χώρα μας, σχεδόν τα μισά μωρά που εγκαταλείπονται στα μαιευτήρια και τα νοσοκομεία της χώρας δεν έχουν κανένα στοιχείο ταυτότητας. 

Η εγκατάλειψη βρεφών δεν είναι καινούργια «συνήθεια». Ωστόσο, την τελευταία πενταετία γονείς παρατάνε ευκολότερα τα παιδιά τους

Συμπεριλαμβάνονται στο μακρύ κατάλογο των τελευταίων 18 μηνών, που περιλαμβάνει περισσότερες από 500 εισαγωγές παιδιών σε ιδρύματα ανά την Ελλάδα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 40-50% των παιδιών που εγκαταλείφθηκαν μαζί με τους γονείς τους έχασαν και την ταυτότητά τους. Σε κάποια ιδρύματα ο αριθμός των παιδιών αγνώστου ιστορικού πενταπλασιάστηκε από το 2008. 

Συχνά στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και στα αρχεία των Ιδρυμάτων συναντά κανείς «δέντρα χωρίς ρίζες». Ετσι είχε χαρακτηρίσει ο Γιώργος Σεφέρης τους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν την ιστορία τους. Αναζητούν στοιχεία, που για τους περισσότερους από εμάς είναι αδιαπραγμάτευτα, όπως έγγραφα με το όνομα της μητέρας που τους γέννησε και τους εγκατέλειψε χωρίς να αφήσει ίχνη, στερώντας τους εκείνη τη στιγμή, μαζί με τη μητρική αγκαλιά, την ταυτότητά τους: τα νούμερα και τα ονόματα, τον τόπο καταγωγής τους, την ακριβή ημερομηνία γέννησης. «Ποιος είμαι;» αναρωτιούνται. Δεν είναι φιλόσοφοι που βασανίζονται από το πανάρχαιο υπαρξιακό ερώτημα. Είναι ιχνηλάτες της ιστορίας τους. 

Ο κύριος Αντώνης, δόθηκε στους θετούς του γονείς, όπως πολλά βρέφη υιοθετούνται στις μέρες μας, χωρίς τη νόμιμη διαδικασία

...σε μικρότερη ηλικία

Ενα μωρό ηλικίας μερικών ωρών βρέθηκε, πριν από λίγο καιρό, δίπλα από το ασανσέρ του μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα». Η μαμά της την είχε αφήσει σε ένα καλαθάκι δίπλα στο ασανσέρ, χωρίς κανένα στοιχείο. «Η περίπτωση, υγιούς εγκαταλειμμένου παιδιού χωρίς στοιχεία, που το άφησαν και δεν το αναζητά κανείς, θεωρείται αυτή που θα οδηγηθεί ευκολότερα σε υιοθεσία», λέει η Ξένια Αποστολά, προϊσταμένη της Κοινωνικής Υπηρεσίας, στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Για το υιοθετημένο παιδί, βέβαια, είναι το σημαντικότερο κομμάτι που λείπει από το παζλ: η αρχή του. Ενδέχεται να μην τη βρει ποτέ. 

«Εγκαταλείφθηκα στις 22 Απριλίου του 1961 στη βρεφοδόχο. Στον κήπο του Ορφανοτροφείου, στην οδό Γερωνυμάκη, στο Ηράκλειο της Κρήτης. Μάλλον γεννήθηκα στις 12 Απριλίου 1961 στην Κρήτη», λέει η Αντουανέτα. Τον πρώτο χρόνο της ζωής της την έλεγαν Βασιλική - έτσι την είχε βαφτίσει η νοσηλεύτρια του δεύτερου ορφανοτροφείου όπου μεταφέρθηκε, στο Ηράκλειο Κρήτης. Αντουανέτα, την ονόμασαν οι Ολλανδοί που την υιοθέτησαν από το Κέντρο Βρεφών «Μητέρα» όπου την έστειλαν τον Φεβρουάριο του 1962. Ηταν σχεδόν ενός έτους. 

52 παιδιά χωρίς ταυτότητα

«Εγκαταλείφθηκα στις 22 Απριλίου το 1961 στη βρεφοδόχο. Στον κήπο του ορφανοτροφείου στο Ηράκλειο Κρήτης», λέει η Αντουανέτα. Τον πρώτο χρόνο της ζωής της την έλεγαν Βασιλική

Οπως πολλά από τα 40 παιδιά που φιλοξενούνται σήμερα στο Αναρρωτήριο Πεντέλης (πρώην ΠΙΚΠΑ) ώσπου να υιοθετηθούν. Σύμφωνα με τον Γιώργο Πίγκο, διοικητή του «Αναρρωτηρίου», «πενταπλασιάστηκαν οι περιπτώσεις παιδιών που εγκαταλείφθηκαν χωρίς στοιχεία. Είχαμε δύο και έχουμε 11. Από το 2008 έχουν φιλοξενηθεί εδώ 52 παιδιά με άγνωστο ιστορικό, ενώ πρόσφατα έχουν καταγραφεί και παιδιά με ψεύτικα στοιχεία. 

Στοιχεία που αρχικά έδωσαν οι φυσικές τους μητέρες, τα οποία αργότερα δεν μπόρεσαν να επαληθευτούν. Η ημερομηνία γέννησης των παιδιών αγνώστων στοιχείων προσδιορίζεται πριν έρθουν σε εμάς. Και τις περισσότερες φορές ορίζεται η 1η του εκάστοτε μηνός. Σπανίως, θα βρεις ημερομηνία γέννησης 24 ή 25 του μήνα...», λέει ο ίδιος. Οσον αφορά την ηλικία: «Τις περισσότερες φορές εγκαταλείπονται παιδιά κάτω του ενός έτους». «Το 2012 είχαμε μεγάλη εισροή περιστατικών», λέει η κ. Αποστολά. Διηγείται την ιστορία μιας Γαλλίδας και ενός Ελληνα που δεν μπορούσαν να φροντίσουν το άρρωστο νεογέννητο παιδί τους και το άφησαν στο νοσοκομείο. 

Συνήθης τόπος εγκατάλειψης, το μαιευτήριο, ισχυρίζονται οι κοινωνικοί λειτουργοί. Στην καλύτερη περίπτωση, οι νοσηλευτές θα βρουν ένα καλαθάκι λίγες ημέρες, ακόμη και ώρες μετά τη γέννησή τους. Αυτό που για τις περισσότερες μητέρες φαίνεται αδιανόητο, για τους κοινωνικούς λειτουργούς των κέντρων κοινωνικής φροντίδας και των μαιευτηρίων είναι μέρος της καθημερινότητας. «Το γέννησε και το άφησε. Πήγε στο μαιευτήριο όταν είχαν σπάσει τα νερά και αφού γέννησε, χωρίς να φέρει ταυτότητα, εξαφανίστηκε», λέει η κ. Αποστολά. Σύμφωνα με την ίδια, «έχουμε βρει παιδί με ειδικές ανάγκες που το άφησαν δεμένο στο καλοριφέρ». 

Κατά προσέγγιση...

Την άφησαν στο Μαιευτήριο Γυναίκας στην Πλάκα. Δόθηκε σε οικογένεια στις ΗΠΑ. Σήμερα η Σέριλ έχει τη δική της οικογένεια

 «Σε κάθε περίπτωση κάνουμε έρευνα για το κοινωνικό ιστορικό, μέσω εισαγγελέα. Ενημερώνεται ο εισαγγελέας Ανηλίκων, ότι μας ήρθε ένα παιδί μέσα στο καλαθάκι, και στέλνει εντολή για αναγκαστική νοσηλεία στο νοσοκομείο», αναφέρει η κ. Αποστολά. Στη συνέχεια, υπολογίζεται η ημέρα που γεννήθηκε κατά προσέγγιση και αφού το εξετάσει γιατρός. 

Η ηλικία είναι μια συνισταμένη του αφαλού («υπολογίζεται πόσο ψηλά είναι ο αφαλός, αν πρόκειται για νεογέννητο») και της σωματικής διάπλασης, όπως αξιολογείται έπειτα από την εξέταση του παιδιάτρου. Η εθνικότητα, αν τα χαρακτηριστικά δεν είναι εμφανή, παραμένει άγνωστη. Επειτα, το παιδί δηλώνεται στο ληξιαρχείο. Παλιά την ονοματοδοσία αναλάμβανε ο ληξίαρχος. 

«Η ιστορία κάθε παιδιού είναι απαραίτητη. Είτε έρθει από το νοσοκομείο είτε μας το φέρει η Αστυνομία που το βρήκε στα σκουπίδια, το παιδί έχει ανάγκη την ιστορία του. Οτι θα έρθει πίσω η μαμά να το πάρει, αυτό είναι παραμύθι. Πλέον οι μαμάδες δεν αφήνουν ούτε σταυρουδάκι», λέει η κ. Αποστολά. «Κι έτσι για τα μεγαλύτερα, που δεν θυμούνται όμως και ρωτάνε "τι κάνω εδώ;" και "ποιος με έφερε;" εφευρίσκουμε φανταστικές ιστορίες, που περιλαμβάνουν πάντα ένα συγγενικό πρόσωπο. Εναν παππού, έναν θείο ή μια θεία στη Γερμανία». 

Μια ανάλογη ιστορία ξέρει και το μικρό παιδί αγνώστων στοιχείων που φιλοξενείται σήμερα στο «Παίδων» με σοβαρά προβλήματα υγείας. «Εννιά χρόνια μεγαλώνει μέσα στο νοσοκομείο. Είναι τόσο σοβαρά τα προβλήματα, που δεν γίνεται αλλιώς - γι' αυτά τα προβλήματα εγκαταλείφθηκε. Εχει όμως τους ανθρώπους του, που το αγαπούν», λέει η κ. Αποστολά. «Εχει τους νοσηλευτές που το βγάζουν βόλτα, αυτούς που παίζουν μαζί του, τον εθελοντή που έγινε νονός...». 

Στο Οικοτροφείο «Αγία Φιλοθέη», όπου μεγαλώνουν σε οικογενειακό κλίμα κορίτσια ηλικίας έως 18 ετών, γνωρίζουν και πολλές φορές επικοινωνούν τηλεφωνικά με κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο. Ωστόσο ξεχωριστή θέση στην καρδιά τους έχουν οι νονές. Η Σοφία Ρίστα, κοινωνική λειτουργός του οικοτροφείου, περιγράφει τις δυνατές σχέσεις που δημιουργούνται με τα παιδιά και τους ανθρώπους που προσφέρονται να τα βαφτίσουν. 

«Κάθε φορά που έρχεται μια υποψήφια νονά, προσπαθούμε να δούμε το κίνητρό της. Θέλουμε αργότερα τα κορίτσια να έχουν έναν άνθρωπο έξω. Δεν πρέπει κατ' ανάγκην να είναι κάποιος ευκατάστατος, ωστόσο πρέπει να έχει την οικονομική δυνατότητα να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του νονού, στη λαμπάδα και σε ένα αξιοπρεπές δωράκι», λέει η ίδια. «Δένονται τα παιδιά με τις νονές τους. Και η σχέση αυτή γίνεται πιο στενή με το πέρασμα των χρόνων. Εχουμε περιπτώσεις, στις οποίες ο νονός ανέλαβε τις σπουδές του κοριτσιού όταν ενηλικιώθηκε. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα παιδιών που αγαπήθηκαν από οικογένειες και αυτή η αγάπη ήταν πάνω από το οικονομικό».

...Το μυαλό της όμως είναι στην Ελλάδα, όπου ελπίζει να ζουν οι πραγματικοί γονείς της ( η Σέριλ όταν ήταν μικρή)

 Δύο γενέθλια το χρόνο
 
Η Στέλλα κάνει πάρτι γενεθλίων δύο φορές το χρόνο. Μία τον Αύγουστο, την ημερομηνία που πιθανόν γεννήθηκε, και μία τον Δεκέμβριο, την ημερομηνία που υιοθετήθηκε -οι Αμερικανοί ονομάζουν αυτή την ημέρα («ημέρα που σε πήρα»). Σήμερα είναι 5 ετών και ξέρει απ' έξω την ιστορία με το καγκουρό, που οι γονείς της εφηύραν προκειμένου να τη μυήσουν από μικρή στο γεγονός της υιοθεσίας της: «Δεν χωρούσαν στην κοιλιά του τα εφτά μικρά παιδιά του κι ένα άλλο παρακάτω έκλαιγε που είχε άδειο σάκο». 

Η ιστορία εξηγεί πώς το ένα καγκουρό, για να βοηθήσει το άλλο, πήρε δύο παιδάκια και έγινε και εκείνο μαμά. «Αυτή την ιστορία της λέμε από τότε που ήταν βρέφος. Ξέρει ότι η μαμά δεν τη γέννησε, αλλά τη διάλεξε κι εκείνη αντίστοιχα διάλεξε τη μαμά της», λέει η Αγγελική. Υιοθέτησε τη Στέλλα, όταν ήταν τεσσάρων μηνών, ενώ η πραγματική ημερομηνία γέννησης υπολογίζεται «γύρω στις 20 Αυγούστου. Με τα χρόνια καταλήξαμε και στο ζώδιο, βλέποντας το δυναμικό χαρακτήρα της. Είναι Λέων και όχι Παρθένος, άρα γεννήθηκε πριν από τις 23/8». 

Δεκαετίες πίσω, αλλά περίπου την ίδια ημερομηνία, γεννήθηκε η Μαίρη. Ο ληξίαρχος τής έδωσε το επώνυμο Βαστάζου. «Γεννήθηκα πάνω-κάτω στις 19 Αυγούστου του 1951. Δεν είναι και τόσο σίγουρο όμως», αναφέρει η ίδια. Μαίρη τη φώναζαν στο βρεφοκομείο. Στα 57 της, ανακάλυψε τυχαία, πηγαίνοντας στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ότι είναι αβάφτιστη! «Τα βαφτίσια μου έγιναν πριν από πέντε χρόνια. Κανείς δεν είχε ενδιαφερθεί ώς τότε. Αυτά όλα είναι τραυματικά». Η Μαίρη Θεοδωροπούλου (σήμερα έχει το επώνυμο του συζύγου της) είναι πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών «Ρίζες». 

Τράπεζα αναζήτησης
 
Πρόκειται για μια ΜΚΟ, η οποία διαθέτει τράπεζα «αναζήτησης» και «κατάθεσης» για τους ανθρώπους που αναζητούν τις ρίζες τους, με ενημέρωση αρχείου στην αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Χάρη στη δραστηριότητα του Κέντρου, ένας μεγάλος αριθμός υιοθετημένων ατόμων έχουν βρει τις ρίζες τους. Πολλοί όμως είναι αυτοί που ακόμη ψάχνουν. Οπως η Μαρία, η οποία αναζητά τη μητέρα της. Η πληροφορία από το αρχείο του ΠΙΚΠΑ λέει ότι στις 15-3-62 εγκαταλείφθηκε στο Νοσοκομείο «Παίδων», «θήλυ 2 μηνών». Το νοσοκομείο όμως το αρνείται. 

«Ποιος είμαι, από πού είμαι, πώς είναι αυτή η γυναίκα που με γέννησε, ποιοι ήταν οι λόγοι που την ώθησαν να με αφήσει;». Ερωτήματα σημαντικά που βασάνιζαν τον Οιδίποδα. Τα ίδια βασάνιζαν τον Μωυσή. Κάθε λαός, με τον τρόπο του, παρουσίασε παραδείγματα εγκατάλειψης βρεφών και την ανάγκη της αναζήτησης με όλες τις δραματικές ή ευχάριστες διαστάσεις της. 

Το συναίσθημα είναι ίδιο για όλους αυτούς τους ανθρώπους που έρχονται σ' εμάς για να ανακαλύψουν τις ρίζες τους. Για κάποιους γίνεται σκοπός της ζωής τους», αναφέρει η κ. Θεοδωροπούλου. Σύμφωνα με την ίδια, «πρόκειται για ανάγκη ζωής, χωρίς αυτό να αφαιρεί το σεβασμό και την αγάπη για τους γονείς που τους μεγάλωσαν». 

«Η θετή μου μητέρα έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να βρω τη φυσική μου μητέρα. Μαζί πήγαμε στη σύμβουλο και μαζί πήγαμε στην πρώτη συνάντηση με τη μητέρα μου. Ηταν όλα τόσο περίεργα και τα αισθήματά μας ήταν ανάμεικτα, αγάπη, φόβος, αγωνία. Το αποτέλεσμα δεν ήταν επιτυχές. Η φυσική μου μητέρα δεν θέλησε να συνεχίσει την επικοινωνία. Τουλάχιστον δεν έχω απορίες τώρα...», ανέφερε στην κ. Θεοδωροπούλου μια υιοθετημένη γυναίκα 35 ετών. 

Πενήντα ένα χρόνια μετά, η Μαρία, η οποία υιοθετήθηκε στην Αμερική, συνεχίζει να αναζητά τις ελληνικές ρίζες της. Το ίδιο και ο Merrill. Στο Βρεφοκομείο της Πάτρας, όπου αφέθηκε τον Νοέμβριο του 1954, τον βάφτισαν Μήτσο Δημητρίου. Στην πορεία υιοθετήθηκε από Αμερικανούς. Με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, ελπίζει ότι κάποιος μπορεί να θυμηθεί ποιο είναι το γελαστό μωρό... 

Ο Αντώνης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 27 Ιουνίου 1948. Δόθηκε με εικονική γέννηση. Υιοθετήθηκε δηλαδή, όπως πολλά βρέφη υιοθετούνται στις μέρες μας -χωρίς τη νόμιμη, αλλά συνήθως χρονοβόρα διαδικασία που προβλέπει το κράτος. Το ίδιο και η Sheryl, η οποία γεννήθηκε στις 29-7-1972 στο Μαιευτήριο «Γυναίκας» στην Πλάκα και δόθηκε σε οικογένεια στις ΗΠΑ. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, η εκ γενετής μορφή ηπατίτιδας που έχει. «Κάποιος που αναζητούσε το παιδί που άφησε πριν από χρόνια, μας πλησίασε λέγοντας ότι την αναγνωρίζει. Η ίδια ενθουσιάστηκε. Οι εξετάσεις DNA που έγιναν, δυστυχώς ήταν αρνητικές. Η απογοήτευσή της, μεγάλη...», λέει η πρόεδρος του Κέντρου. 

Ξέρει ότι «αν δεν το έχεις ζήσει, δεν μπορείς να αισθανθείς το τραύμα. Είναι ένα ατελείωτο κενό. Είσαι σε ένα πηγάδι και κατεβαίνεις και δεν μπορείς να βρεις νερό. Και ζητάς να μάθεις».

Πηγή: enet.gr
Αναρτήθηκε από: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ